‘Stop met weggooien van ongebruikt incontinentiemateriaal’

Eind 2022 start Logistiek Centrum Brabant een pilot met het opnieuw uitgeven van ongebruikte incontinentiematerialen. Nu, een jaar later, ligt het Brabantse magazijn vol en is er bijna niets verkocht. Jan Akkermans van Logistiek Centrum Brabant is teleurgesteld. “Wij hebben nu voor vele tienduizenden euro’s aan production op de plank liggen. En die raken we niet kwijt. Er is wel wat verkocht, maar lang niet genoeg om onze broek op te houden.”

“Wij hadden gehoopt dat we de ingezamelde materialen gemakkelijk zouden kunnen verkopen. Zeker omdat we ze tegen een sterk gereduceerd tarief aanbieden. De praktijk bleek anders. De apothekersassistenten moesten extra handelingen verrichten om bij ons te bestellen. We hebben geen 100 procent leveringsgarantie. En de apothekers bij ons afnemen kopen minder bij de reguliere groothandels. Daardoor verliezen ze quantumkorting. En dat gaat om hoge kortingen. Wij bieden de materialen tegen een sterk gereduceerd tarief aan, naar dan is het voor apotheken en zorginstellingen nog steeds niet interessant om bij ons te bestellen.”

“We hebben vervolgens zorgorganisaties benaderd. En daar liepen we tegen hetzelfde probleem aan. Wij hebben geen leveringsgarantie en ze lopen bij de groothandels grote kortingen mis.”

Nieuwe mogelijkheden

Akkermans geeft de moed niet op en zoekt volop nieuwe mogelijkheden om de enorme hoeveelheden ongebruikt  incontinentiemateriaal uit de afvalstroom te halen. “Ik heb bij MVO Nederland voorgerekend dat van het afval van incontinentiematerialen tot maar liefst een derde ongebruikt is. Deze cijfers heb ik ook bij het ministerie van Rijkswaterstaat, Infrastructuur en Milieu neergelegd. Dit was nieuw voor ze.”

Ketenluierprogramma

Binnenkort start het Ketenluierprogramma. Dat maakt producenten verantwoordelijk voor de verwijdering van de luiers. Net zoals de verwijderingsbijdrage voor auto’s en elektrische spullen. De overheid wil een algemene maatregel van bestuur opstellen voor het afval van incontinentiemateriaal en luiers.

Akkermans ziet hier een nieuwe kans voor het verkleinen van de afvalstroom. “Ik was op een bijeenkomst over het luierketenprogramma. Het is de bedoeling de afvalstroom met 20 procent te reduceren. “Als je de ongebruikte materialen uit de afvalstroom haalt en die opnieuw gebruikt, ben je er al.”

Groothandels

“Vervolgens sprak ik met directeuren van recyclebedrijven. Die hadden het over meer capaciteit om meer grondstoffen te kunnen terugwinnen. Ook zij wisten niet dat het in 20 tot 30 procent van de gevallen om ongebruikte materialen gaat. Ik heb ook contact gehad met enkele groothandels. Die lijken inmiddels ook steeds meer geïnteresseerd in het heruitgifte  van de ongebruikte materialen.

De betrokken partijen inclusief meer en meer producenten willen allemaal wel meewerken. Volgens Akkermans is het grote probleem dat er niemand probleemeigenaar is. “Ik hoop dat we begin volgend jaar alle partijen bij het ministerie om de tafel kunnen krijgen. En dat we allemaal op één lijn komen.”

“De politiek, producenten, groothandels, afvalverwerkers, zorgverzekeraars en zorgverleners; iedereen kijkt nu nog vanuit zijn eigen belang. Producenten willen zoveel mogelijk produceren en leveranciers willen zo veel mogelijk verkopen. Ze hebben geen idee hoeveel er uiteindelijk ongebruikt de verbrandingsovens in gaat. Apotheken en zorginstellingen willen ook best duurzaam  zijn, maar dat kost ze nu alleen maar geld. Zo houden we allemaal samen het systeem in stand.”

Terug naar apotheken

Akkermans zou het probleem het liefst aan de basis aanpakken. De verstrekking gaat nu via groothandels en speciaalzaken die, op aanwijzen van zorgverzekeraars, grote partijen leveren. Gebruikers krijgen per levering nog steeds voor drie maanden. Hij pleit ervoor de verstrekking terug te brengen naar de apotheken. “Die kennen de mensen en kunnen veel sneller schakelen als er iets anders nodig is. Bovendien kunnen die steeds een beperkte hoeveelheid leveren. Zorgverzekeraars hebben de mogelijkheid om dit te veranderen.”

Nationaal systeem

Zo lang dat niet gebeurt, moet er volgens hem een nationaal systeem komen om het opnieuw leveren van de materialen mogelijk te maken. “We hebben in kaart hoeveel we ophalen bij de thuiszorgteams. We weten hoeveel incontinentiemateriaal er gekocht wordt, daar kun je een koppeling maken.”

“Wat we ophalen, zouden we op voorraad kunnen leggen bij groothandels, zodat ze het opnieuw kunnen uitgeven. Dat is de kortste weg. We rijden er gewoon eens per week of per maand heen met een volle vrachtwagen. Zodat het gewoon weer in de stroom komt.”

Dit project van Logistiek Centrum Brabant houdt eind dit jaar omdat de subsidie stopt. De activiteiten worden door de Stichting  CareCycle voortgezet. Die kan niet wachten om de partijen om tafel te krijgen. Akkermans: “We hebben een werkend ophaalsysteem. Het is eeuwig zonde als dat stopt. Dan blijven al die spullen in het magazijn liggen. Op dit moment gaat er veel naar Oekraïne, AZC’s en naar vluchtelingenkampen. Dat is natuurlijk ook heel mooi. Maar wat zou het mooi zijn als we al die materialen opnieuw kunnen gaan uitleveren.”