Meer dan tweehonderd goede voorbeelden van zorginnovatie heeft Coöperatie VGZ de afgelopen jaren opgeschaald. Met Eva Eikhout als Ambassadeur Zorgvernieuwing wil de zorgverzekeraar meer ruchtbaarheid geven aan deze en toekomstige initiatieven. “Het is belangrijk dat de mensen die zorg ontvangen gezien en gehoord worden.”
“Het is gewoon noodzakelijk om te vernieuwen, omdat we zorg op de huidige manier niet volhouden. Dus we moeten vooral niet stilstaan”, zegt Eva Eikhout. “Het gaat een hele uitdaging worden om de zorg bemensbaar, betaalbaar en toegankelijk voor iedereen te houden. Dat is een urgente kwestie die me persoonlijk raakt. Ik blijf mijn hele leven zorg nodig houden. En velen met mij.”
Eikhouts kennis van de zorg reikt verder dan haar eigen ervaringen. Zo is ze onder meer lid van een spiegelgroep van het ministerie van VWS. Alle acht leden hebben een andere beperking. Ook is ze ambassadeur van het platform Uniek Sporten. “Op die manier kom ik in contact met andere soorten beperkingen en andere vormen van zorg.”
Ze is geboren met het FFU-syndroom, waardoor haar ledematen onvolgroeid zijn. Eikhout is dus aangewezen op een elektrische rolstoel, digitale hulpmiddelen en een zorgteam dat haar helpt bij haar dagelijkse verzorging. Haar beperking heeft haar er niet van weerhouden om carrière te maken als presentator, podcastmaker, moderator en mediapersoonlijkheid. “Ik ben geboren met een beperking. Maar er is meer dan dat. Natuurlijk vind ik zorg belangrijk, want in the end heb ik daarmee te maken. Maar ik ben ook gewoon Eva die van fashion en make up houdt.”
Kritische blik
De combinatie van professionele kunde, persoonlijke ervaring, netwerk en een kritische blik maken Eva Eikhout in de ogen van VGZ een ideale Ambassadeur Zorgvernieuwing. “Eva’s ambassadeurschap is een mooie trigger om constant na te denken over wat we doen en wat voor effect dat heeft op zorggebruikers”, zegt manager zorginnovatie Claudia Schutjes. “We investeren bij alle innovaties tijd en ruimte om het patiëntperspectief goed mee te nemen. Zo’n kritische blik als die van Eva helpt daar enorm bij. De verschillende perspectieven bij elkaar brengen, dat maakt het verhaal compleet.”
Geen negatieve reacties
Hoewel zorgverzekeraars door delen van het publiek soms met argwaan worden bekeken, zegt Eikhout nauwelijks tot geen negatieve reacties te hebben gekregen op haar samenwerking met VGZ. “Het belangrijkste vind ik dat mensen die zorg ontvangen zich gehoord en gezien voelen. Eén van mijn voorwaarden was dat ik naast de publiekscampagne mee mocht praten. Dat gebeurt ook. Ik zít aan tafel, doe mee aan de gesprekken, ik mág mijn stem laten horen.”
Over voorbeelden van hoe het niet moet in de zorg, hoeft Eikhout niet lang na te denken. Net als anderen die hun eigen zorg regelen, wordt ze bij tijd en wijle horendol van de bureaucratie. “Toen ik acht jaar geleden zelfstandig ging wonen, kreeg ik voor het eerst in mijn leven een persoonsgebonden budget. Ik moest zorgverleners zoeken, sollicitatiegesprekken voeren, aansturen, roosteren en declareren. Dat is best een taak.”
“Dat is niet erg, want ik ben helemaal in control van mijn eigen zorg. De keerzijde is dat ik iedere twee jaar opnieuw een pgb moet aanvragen. Dat is iedere keer weer een boekwerk aan formulieren om te bewijzen dat ik nog steeds geen lange armen of benen heb. Die aanvragen lopen lang niet altijd vlekkeloos. En dan heb ik het alleen nog maar over het pgb, terwijl er ook nog veel andere regel- en wetgeving is. Die controle kost mij en de mensen die in de zorg werken heel veel manuren.”
Eigen regie en maatwerk
Goede zorg is wat Eikhout betreft gebaseerd op eigen regie. En uit eigen regie volgt maatwerk. “We zouden mensen die zorg nodig hebben meer regie moeten toevertrouwen, maar daar is het systeem niet altijd op gemaakt. Er wordt bijvoorbeeld gemakkelijk gesproken over ‘mensen in een rolstoel’, maar de enige overeenkomt is die rolstoel. Iedereen die erin zit is compleet anders, heeft andere behoeften en vindt andere dingen in het leven belangrijk.”
Zelf ziet Eikhout veel in nieuwe digitale hulpmiddelen. “Ik ben een gadget lover. Ik ben extreem nieuwsgierig naar alle nieuwe technologieën. Dus ik heb er alle vertrouwen in dat ik in de toekomst met technologie meer eigen regie kan voeren. Ook al heb ik de liefste zorgverleners in huis, als er 24-7 een robot in huis is die mij kan helpen douchen, heeft dat toch mijn voorkeur. Als mijn zorgverlener onverwachts verhinderd is, kan ik alleen maar wachten. Een robot staat altijd tot mijn dienst.”
Technisch snufje
Digitalisering is ook voor VGZ een speerpunt, maar een panacee is het zeker niet, benadrukt Schutjes. “Je moet goed kijken naar wanneer je welke technologie of innovatie inzet. Dat is het verhaal wat we met Eva willen vertellen. Technologie en digitalisering zijn hard nodig om alles toegankelijk te houden, maar de essentie is dat het georganiseerd moet worden rond de patiënt. We kunnen een robot bij Eva neerzetten, maar bij iemand met dementie zal deze zelfde robot niet werken. Je kunt nooit zeggen: we hebben een technisch snufje en dan zijn alle problemen verdwenen. De vraag is: wat past waar en voor wie?”
“Technologie moet menselijk blijven”, vult Eikhout aan. “Als je technologie wilt toepassen, moet je eerst een gesprek van mens tot mens hebben. Het is belangrijk dat je je inleeft in de ander. Wat zijn je hobby’s? Waar word je vrolijk van? Nogmaals: ik ben Eva en er is veel meer dan de beperking.”
“Mijn ambassadeurschap is geslaagd als ik straks niet alleen mijn eigen steentje heb kunnen bijdragen, maar ook de mensen voor wie ik het doe zich gezien en gehoord voelen”, zegt Eikhout. “Als ik een afwijzing uit de bureaucratie krijg, voel ik me vaak niet gezien en gehoord. Dat gaat vaak ook nog eens via mail of een invulformulier, dus je voelt je een nummer.”
Veldwerkbezoeken
“Dit ambassadeurschap is een erkenning dat mijn stem er toe doet en dat ik die kan laten horen op een plek waar ik verschil kan maken. Als dat ook uitstraalt naar andere mensen die zorg nodig hebben, vind ik het geslaagd.”
De eerste veldwerkbezoeken voor en met VGZ hebben haar ook al iets anders opgeleverd. “Het is fijn om eens de andere kant van het verhaal te horen. Als iets niet kan of een aanvraag wordt afgewezen, raak je als zorgvrager snel geïrriteerd of word je boos. Nu begrijp ik beter waar de kink in de kabel zit en dat het lang niet altijd aan de aan de instelling ligt die de aanvraag afwijst ligt. Uiteindelijk komt het vaak terug bij de regels in Den Haag die niet overeenkomen met wat er op ‘de vloer’ gebeurt.”
Optimistische aanjagers
Wat Schutjes betreft, is het al een succes dat VGZ en Eva Eikhout elkaar als ‘optimistische aanjagers van toekomstbestendige zorg’ hebben gevonden. “We proberen als VGZ zoveel mogelijk te kijken naar wat is wél mogelijk is in plaats van wat niet mogelijk is. Eva staat er ook zo in. Daarom betitelen we onszelf als optimistische aanjagers van toekomstbestendige zorg. We zijn kritisch. We doen geen dingen voor de gezelligheid, maar we willen dat ze echt bijdragen aan toekomstbestendige zorg. Hierin kijken we wat wél kan. Dat proberen dat samen met zorgaanbieders en patiënten mogelijk te maken.”
Eva Eikhout verzorgt op 10 april 2024 tijdens Zorg & facility de dagopening. Zorg & facility vindt plaats tijdens Dutch Health Week.
